白色恐怖 tī 台灣

盧伯毅1925年生，台中人。讀台中一中時成績就很好，原本要到日本唸書，因戰爭爆發，就進台大經濟系就讀。他19歲時就和丁韻仙結婚，生了兩個女兒。

Lô͘ Peh-gī 1925 nî chhut-sì, Tâi-tiong-lâng. Tha̍k Tâi-tiong it-tiong ê sî sêng-chek tō chin hó. Pún-té beh khì Ji̍t-pún tha̍k-chheh, tú-tio̍h chiàn-cheⁿ, chiū khì tha̍k Tâi-tāi keng-chè-hē. I 19 hòe tō kah Teng Ūn-sian kiat-hun, seⁿ nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ.

後來在二二八事件時參加二七部隊，逃到日本。不久化名回台，那時和丁韻仙在台中，生了第三個女兒。但是因為特務繼續要逮捕他，所以他拿了家裡的錢，想再到日本去。沒想到途中遇暴風雨，船停在韓國，他身上的財物都被扣押，身無分文，只能留在韓國。

Āu--lâi tī 228 sū-kiāⁿ  ê sî chham-ka 27 pō͘-tūi, tō cháu khì Ji̍t-pún bih. Bô gōa kú, kái miâ tńg--lâi, hit-sî kah Teng Ūn-sian tī Tâi-tiong, seⁿ tē saⁿ ê cha-bó͘-kiáⁿ. Hit-sî te̍k-bū iáu sī beh lia̍h i, i tō the̍h chîⁿ beh koh khì Ji̍t-pún. Soah tī lō͘ li tú-tio̍h hong-thai, chûn tō thêng tī Hân-kok, sin-khu téng ê chîⁿ lóng hō͘ lâng khàu-ah, soah bô chîⁿ khì Ji̍t-pún, ka-na ē-tàng lâu tī Hân-kok.

盧伯毅離開後，毫無音訊，丁韻仙帶著三個女兒回丁家。鹿港丁家是名門望族，她們母女不愁吃穿，卻也感到寄人籬下。大女兒很懂事，初中畢業成績優異，卻放棄升高中，選擇讀護校，然後就業。

Lô͘ Peh-gī lī-khui liáu bô-siau-bô-sit . Tin Ūn-sian chhōa 3 ê cha-bó͘-kiáⁿ tńg-khì āu-thâu-chhù. Lo͘-káng Teng ka sī tē-hng bōng-cho̍k, in bó-kiáⁿ tī hia m̄-bián hoân-ló chia̍h-chhēng, m̄-kò kì-jîn lî-hā. I ê tōa-hàn cha-bó͘-kiáⁿ chin bat tāi-chì, chho͘-tiong chhut-gia̍p sêng-chek chin hó, m̄-kò bô khì tha̍k ko-tiong, khì tha̍k hō͘-hāu.

就在盧伯毅失聯四十年後，解嚴的那一年，丁家收到他從韓國寄來的信，要求和妻女見面。丁韻仙不肯，認為做為一個革命者竟然貪生怕死，令她看不起。最後只有大女兒到韓國會面，當時盧伯毅中風臥床，且另有家庭。

Tī Lô͘ Peh-gī sit-chong 40 tang āu, kái-giâm hit tang, Teng ka siu tio̍h i tùi Hân-kok kià-lâi ê phoe, iau-kiû kah bó-kiáⁿ kìⁿ-bīn. Teng Ūn-sian m̄-khéng, jīn-ûi i chò chi̍t ê kek-bēng-chiá kèng-jiân kiaⁿ-sí, i khòaⁿ bē khí. Lo̍h-bóe ka-na tōa-hàn cha-bó͘-kiáⁿ khì Hân-kok khòaⁿ i. Hit-sî Lô͘-Peh-gī tiòng-hong tó tī bîn-chhn̂g, mā ū lēng-gōa chi̍t ē ka-têng.

原來，盧伯毅一直躲在韓國的一個小漁村。後來在飯店裏認識了一位負責打掃的員工，交往結婚後，生了兩男兩女。但是他們的日子並不好過，因為盧伯毅在韓國並沒有身分證，找工作困難，做生意也失敗，生計都落在韓國妻子身上。韓國妻子可能過勞，五十歲就過世。因為盧伯毅是非法居留，所以韓國的大兒子一直到高中前，都無法登記，因為早期韓國規定只能以父親的身分申報戶口。盧伯毅和大女兒會面後，隔年過世，因沒有韓國身分無法申請下葬，最後被放在當地天主教會的墓園裏。

Goân-lâi Lo͘ Peh-gī it-ti̍t bih-tī Hân-kok. Au-lâi tī pn̄g-tiàm se̍k-sāi chi̍t ê piàⁿ-sàu ê oân-kang, kau-óng kiat-hun, seⁿ sì ê gín-á. Tān-sī in ê ji̍t-chí chin pháiⁿ kòe, in-ūi Lô͘ Peh-gī bô Hân-kok sin-hūn, pháiⁿ chhōe khang-khòe, chò seng-lí mā sit-pāi, seng-oa̍h lóng khò in bó͘, tì-sú in bó͘ 50 hòe tō kòe-sin. In-ūi Lô͘ Peh-gī sī ûi-hoat ki-liû, i ê tōa hàn hāu-seⁿ it-ti̍t kàu ko-tiong lóng bô khì teng-kì, chá-kî Hân-kok kui-tēng ka-na ē-tàng ēng lāu-pē ê sin-hūn pò hō͘-kháu. Lô͘ Peh-gī hām tōa hàn cha-bó͘-kiáⁿ kìⁿ-bīn liáu, keh-tang tō kòe-sin, i bô sin-hūn, bē tàng sin-chhéng lo̍h-chòng, kàu-bé khǹg-tī chi̍t keng thian-chú-kàu-tn̂g ê bōng-hn̂g.

他的韓國兒女一直到他寫信回台灣，通電話時，才知道父親在台灣也有家庭。丁韻仙和女兒對盧伯毅雖然都無法諒解，但是對他在韓國所生的兒女卻多次款待，帶他們認識親友，也一直保有聯繫。

I ê Hân-kok kiáⁿ-jî it-ti̍t kàu i siá phoe lâi Tâi-oân, khà tiān-ōe, chiah chai-iáⁿ i tī Tâi-oân ū ka-têng. Teng Ūn-sian kah cha-bó͘-kiáⁿ bô hoat-tō͘ liōng-kái Lo͘ Peh-gi, m̄-kò chiau-thāi i ê Hân-kok kiáⁿ-jî, chhōa in khì chōe chhin-chiâⁿ, hām in lóng ū liân-lo̍k.

以上是一個政治受難者的跨國家庭故事，要了解白色恐怖對受難者家人所帶來的影響，知道更多白色家庭的遭遇，請收聽

Í-siōng sī chi̍t ê chèng-tī siū-lān-chiá ê ka-têng kò͘-sū, beh liáu-kái pe̍h-sek khióng-pò͘ tùi siū-lān-chiá ka-sio̍k ê éng-hióng, chai-iáⁿ khah chōe pe̍h-sek ka-têng ê kò͘-sū, chhiáⁿ siu-thiaⁿ

〈114 劉萬山的白色家庭 Lâu Bān-Soaⁿ ê pe̍h-sek ka-têng〉

參考資料

陳彥賓主編，2016，《黯到盡處，看見光。台中政治受難者既相關人士口訪紀錄》台中：台中市政府發行